Met de start van het nieuwe jaar veranderen er ook een hoop financiële en fiscale zaken. Die lopen uiteen van de zorgkosten en de energiebelastingen, tot reiskosten, kosten voor kinderopvang, schenkingen en pensioenen.

Afgelopen maand bracht Business Insider een uitgebreide serie artikelen over alle veranderingen voor je portemonnee per 1 januari 2024. In de samenvatting hieronder lichten we de 15 belangrijkste die je financiële gezondheid raken toe.

Bekijk het overzicht.

1) Vermogensbelasting voor sparen en beleggen in box 3 stijgt

Over het vermogen dat je op 1 januari hebt op je spaar- en betaalrekeningen en je beleggingen in aandelen, obligaties, cryptomunten en vastgoed moet je vermogensbelasting betalen in box 3 van de inkomstenbelasting.

Deze vermogensbelasting gaat in 2027 volledig op de schop. Het is de bedoeling dat je dan voortaan wordt belast over het daadwerkelijke rendement dat je hebt behaald.

Tot die tijd geldt er een overgangsregeling. Hierbij kijkt de fiscus wel naar de daadwerkelijke verdeling van je vermogen over spaargeld en overige bezittingen / beleggingen, maar wordt nog steeds gerekend met een fictief rendement om de opbrengst uit sparen en beleggen te bepalen.

Er geldt wel elk jaar een vrijstelling. Deze blijft in 2024 gelijk. Dat betekent dat de eerste 57.000 euro aan vermogen is vrijgesteld van box 3-belasting. Heb je een fiscaal partner, dan is dat 114.000 euro.

Spaarders komen er gunstig uit, beleggers betalen een hoge rekening

Het fictieve rendement waarmee de fiscus rekent verschilt per vermogenscategorie. Spaarders worden voor een hoger rendement aangeslagen dan in 2023, maar zij komen er nog altijd aanzienlijk beter van af dan beleggers.

Dit is het fictieve rendement voor 2024 dat de Belastingdienst onlangs bekend maakte:

  • Bank- en spaartegoeden: 1,03 procent (tegen 0,36 procent nu)
  • Beleggingen en andere bezittingen: 6,04 procent (tegen 6,17 procent nu)
  • Schulden: 2,47 procent

Je moet over dat fictieve rendement in 2024 meer belasting betalen dan nu: 36 procent, tegen 32 procent in 2023. Aanvankelijk zou het tarief uitkomen op 34 procent, maar een meerderheid van de Tweede Kamer besloot af te wijken van het oorspronkelijke belastingplan.

2) Lenen wordt duurder

Lenen wordt duurder in 2024. De maximale rente die een bank of een andere leningverstrekker in rekening kan brengen over een geldlening stijgt op 1 januari van 14 procent naar 15 procent. Dit is een optelsom van de wettelijke rente vermeerderd met 8 procentpunt. Als je 1.000 euro leent, betaal je dus over een jaar maximaal 150 euro aan rente.

Dit maximale tarief geldt ook voor flitskredieten, ofwel leningen met een looptijd korter dan drie maanden.

In de praktijk zullen de jaarlijkse rentekosten waarschijnlijk wat lager zijn, omdat je tussentijds ook aflost op de lening.

3) Hogere of lagere maximale hypotheek? Dat hangt af van je persoonlijke situatie

Zoals je waarschijnlijk wel weet, mag je bij een geldverstrekker niet meer lenen dan de woningwaarde. Alle bijkomende kosten, zoals de overdrachtsbelasting, courtage, taxatie- en notariskosten, moet je zelf financieren.

Hoeveel je mag lenen hangt ook af van de landelijke leennormen, die zijn gebaseerd op de 'financieringslastpercentages', die het budgetinsituut Nibud elk jaar vaststelt. Deze cijfers geven aan welk deel van je inkomen je maximaal aan je hypotheek mag besteden.

De maximale leencapaciteit is geen 'one size fits all': het bedrag hangt af van verschillende factoren, die we hieronder langslopen.

Geen loonstijging? Dan kun je waarschijnlijk minder lenen

Een belangrijk criterium is je salaris: dat bepaalt immers hoeveel ruimte er is voor je woonlasten. Het Nibud gaat ervan uit dat werknemers volgend jaar een loonstijging van gemiddeld 5,2 procent tegemoet kunnen zien. Geldt dit voor jou, dan kun je in 2024 waarschijnlijk een hogere hypotheek krijgen dan nu.

Hogere hypotheek met een hoger energielabel

De leencapaciteit hangt ook voor een groot deel af van het energielabel van de woning die je koopt. Een energiezuinig huis leidt tot een lagere energierekening, waardoor je meer geld overhoudt voor de hypotheek.

Alleenstaande starter kan meer lenen

Het Nibud komt alleenstaande starters komend jaar tegemoet, door de leencapaciteit voor hen wat te verhogen. Nu liggen de huizenprijzen meestal boven de maximale hypotheek die je als single kunt krijgen bij de aankoop van het eerste huis.

Lees ook: Dit verandert er op 1 januari 2024 voor je huis: meer lenen met een hoger energielabel, hogere OZB en huurverhogingen

4) Huurverhoging vrijesectorwoning maximaal 5,5%

Voor woningen in de vrije sector mag de huur vanaf 1 januari met maximaal 5,5 procent worden opgetrokken. Dat komt neer op een inflatiecorrectie van 4,5 procent plus 1 procentpunt extra.

De maximaal toegestane huurverhoging is gekoppeld aan ofwel de gemiddelde loonontwikkeling ofwel de inflatie (het laagste van beide cijfers), vermeerderd met een opslag.

De maximale huurverhoging geldt tot 1 mei 2024. Hoe het daarna gaat, wordt spannend. Demissionair minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting wil huurders beschermen tegen excessief hoge huren. Over enkele weken stuurt hij een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer dat de huren voor een groot deel van de woningen in de vrije sector aan banden moet leggen. Dat is goed nieuws voor huurders, maar zuur voor woningbeleggers.

5) Liberalisatiegrens voor sociale huurwoningen gaat omhoog

Wie in 2024 verhuist naar een sociale huurwoning mag niet meer dan 879,66 euro huur betalen. Dat is nu nog 806,06 euro.

Deze zogeheten liberalisatiegrens geldt voor aanvangshuren. Huur je al langer een sociale huurwoning, dan betaal je waarschijnlijk meer.

Verder mogen de huren voor sociale huurwoningen op 1 juli 2024 met maximaal 5,8 procent stijgen: gelijk aan de gemiddelde loonstijging van december 2022 tot december 2023. Maar dit duurt dus nog even.

Het kabinet wil huishoudens stimuleren om van het gas af te gaan, door bijvoorbeeld een warmtepomp aan te schaffen. Daarom gaat de energiebelasting op gas in 2024 fors omhoog, terwijl de belasting op elektriciteit omlaag gaat.

Voor gas moet je na de jaarwisseling 70,54 cent per kuub neertellen, inclusief btw. Dat is 11 cent per kuub meer dan nu. De energiebelasting op stroom daarentegen gaat met 2,1 cent omlaag naar 13,16 cent per kWh.

Bij een gemiddeld energieverbruik (3.300 kWh stroom en 1.490 m3 gas per jaar) stijgen de belastingen op de energierekening in 2024 met zo'n 65 euro ten opzichte van 2023, zo heeft de Vereniging Eigen Huis becijferd. Dat is een toename van 8 procent.

Door de verschuiving van de energiebelasting van elektriciteit naar gas, moet de gemiddelde huiseigenaar volgend jaar circa 19 procent (139 euro) meer belasting betalen over zijn gasverbruik, terwijl de belasting op het stroomverbruik met 14 procent (57 euro) daalt.

7) Premie basisverzekering stijgt met ruim €9 per maand

Volgens vergelijkingssite Zorgwijzer.nl kost de gemiddelde basisverzekering straks 147,34 euro per maand, 9,04 euro meer dan nu. Dat komt neer op een stijging van 6,5 procent. De gemiddelde jaarpremie bedraagt hiermee 1.768,08 euro, bij een standaard eigen risico van 385 euro.

De bedragen lopen per polis wel flink uiteen. Volgens Zorgwijzer bedraagt het verschil in jaarpremie tussen de goedkoopste en duurste verzekering komend jaar 468 euro. Het loont dus om verzekeringen met elkaar te vergelijken.

Let wel op. Hoewel het basispakket voor iedereen gelijk is, lopen de verzekeringen op andere vlakken behoorlijk uiteen. Zo heb je niet overal even veel keuze in zorgaanbieders en zijn er grote verschillen in de vergoeding die je krijgt als je aanklopt bij een zorgverlener waarmee de verzekeraar geen contract heeft afgesloten.

Ook moet je bij prijsvechters vaak alles online regelen, terwijl bij andere verzekeringen ook persoonlijk contact mogelijk is. Kijk dus verder dan alleen de premie. In dit artikel kun je lezen waar je zoal op moet letten.

Volgens Zorgwijzer.nl heeft meer dan de helft van de 64 aangeboden basisverzekeringen een of meerdere beperkende voorwaarden.

Ook bij aanvullende verzekeringen zijn de premieverschillen groot. Maar deze polissen zijn lastiger met elkaar te vergelijken, omdat de dekking bij de ene verzekering weer net iets verschilt van de andere. Kijk hierbij dus goed welke zorg je precies vergoed krijgt, om te voorkomen dat je appels met peren vergelijkt.

8) Volledig vrije zorgkeuze is in 2024 nauwelijks meer mogelijk

Het wordt in 2024 nóg lastiger om een verzekering te vinden waarbij je ook een volledige vergoeding krijgt voor zorg door ziekenhuizen en andere zorgverleners waarmee de verzekeraar geen contract heeft afgesloten. Je bent hiervoor aangewezen op een zogeheten restitutiepolis, maar dit soort verzekeringen wordt nauwelijks nog aangeboden.

Wel kun je bij diverse verzekeraars kiezen voor een combinatiepolis. Deze vergoedt voor een deel van de zorg ook het marktconforme tarief bij niet-gecontracteerde zorgaanbieders, maar je moet dan voor een ander deel wel een extra bijdrage betalen.

Lees ook: De duurste en goedkoopste zorgverzekeringen voor het basispakket in 2024 – nog maar paar restitutiepolissen over

Wil je switchen van verzekeraar, dan moet je er snel bij zijn. Je hebt tot 1 januari 2024 de tijd om je huidige polis op te zeggen en tot 1 februari om een nieuwe verzekering te kiezen. Deze gaat dan met terugwerkende kracht in vanaf 1 januari.

9) Onbelaste kilometervergoeding gaat verder omhoog

De onbelaste reiskostenvergoeding wordt in 2024 wederom met twee cent verhoogd. Je kunt nu 21 cent per kilometer krijgen en dat wordt straks 23 cent.

Deze vergoeding geldt niet alleen voor reiskosten die je vergoed krijgt van je werkgever, maar ook voor reiskosten bij ziekenbezoek of als giftenaftrek als je vrijwilliger bent en afziet van een reiskostenvergoeding.

10) Verkeersboetes gaan fors omhoog: 10% erbij

Verkeersovertredingen worden komend jaar een stuk harder bestraft. De boetebedragen worden niet alleen aangepast aan de inflatie, maar er komt nog een extra schep bovenop, om gaten in de begroting op te vullen. Ten opzichte van 2023 valt de rekening maar liefst 10 procent hoger uit.

Zo moet je straks 420 euro betalen als je wordt betrapt achter het stuur met een mobiele telefoon in je hand: 40 euro meer dan nu. De boete voor onnodig links rijden stijgt van 240 euro naar 270 euro. Door rood rijden of een kruispunt blokkeren wordt straks beboet met 300 euro: 20 euro meer dan nu. Rijd je zonder autogordel, dan mag je 180 euro aftikken. En sla je af zonder richting aan te geven, dan krijg je een boete van 120 euro.

Bovenop de boete moet je, net als in 2023, nog 9 euro administratiekosten betalen.

Tips over hoe je met succes bezwaar kunt maken tegen verkeersboetes vind je in dit artikel. Wil je een parkeerboete aanvechten? Lees dan over de mogelijkheden in dit artikel.

De vrijstellingen voor de schenkbelasting worden eveneens verhoogd, maar deze indexatie is een stuk hoger: 9,9 procent.

Dit betekent dat ouders komend jaar 6.630 euro belastingvrij mogen schenken aan hun kind. Dat is nu nog 6.035 euro. Voor overige schenkingen geldt een vrijstelling van 2.659 euro (tegen 2.418 euro in 2023).

Daarnaast mogen ouders aan hun kind tussen de 18 en 40 jaar eenmalig een hoger bedrag belastingvrij schenken. Dat wordt komend jaar 31.813 euro (tegen 28.947 euro nu).

12) Hogere vrijstellingen erfbelasting

De vrijstellingen voor de erfbelasting gaan eveneens met 9,9 procent omhoog. Hoeveel vrijstelling je krijgt, hangt af van de relatie die jij met de overledene had.

  • Voor partners stijgt deze vrijstelling in januari naar 795.156 euro.
  • Voor kinderen en kleinkinderen wordt dat 25.187 euro.
  • Ouders hoeven in 2024 over de eerste 59.643 euro die zij van hun kind erven geen erfbelasting te betalen.
  • Voor overige erfgenamen, zoals broers en zussen, bedraagt de vrijstelling straks 2.658 euro.

13) AOW-leeftijd gaat met twee maanden omhoog naar 67 jaar

De leeftijd waarop je de AOW-uitkering ontvangt, een basisvoorziening voor de oude dag, loopt gestaag op. De huidige AOW-leeftijd bedraagt 66 jaar en 10 maanden. Dat wordt vanaf 2024 opgetrokken naar 67 jaar. Het goede nieuws is dat dit zo blijft tot en met 2027.

In 2028 komen er drie maanden bij, maar daarna wordt de AOW-leeftijd opnieuw bevroren.

14) Fiscale heffingskortingen gaan omhoog, waardoor je netto minder inkomstenbelasting betaalt

Veel zogenoemde fiscale heffingskortingen, ofwel kortingen op de belasting die je bent verschuldigd, gaan omhoog in 2024. Hoe hoger de korting uitpakt, hoe minder belasting je hoeft te betalen en hoe meer je dus netto overhoudt.

Er bestaan verschillende heffingskortingen. De meeste gaan iets omhoog. Dat is gunstig, want je hoeft dan minder belasting te betalen.

... zoals de algemene heffingskorting

De algemene heffingskorting is een algemene korting op de inkomstenbelasting voor iedereen die belasting betaalt. De hoogte van de korting hangt af van je inkomen: hoe lager dat is, hoe meer korting je krijgt. Dit bedrag wordt op 1 januari iets verhoogd, maar ook sneller afgebouwd voor inkomens tussen 24.812 euro en 75.518 euro.

… en de arbeidskorting

De arbeidskorting is een heffingskorting waar iedere werkende die niet meer verdient dan 124.935 euro per jaar (in 2023: 115.295 euro) aanspraak op maakt. De hoogte van de arbeidskorting hangt af van je leeftijd en je inkomen.

Deze korting gaat met 115 euro omhoog voor inkomens rond het wettelijk minimumloon. Iedereen met een salaris vanaf het minimumloon tot bijna 40.000 euro gaat er door deze maatregel op vooruit, zoals je kunt zien in de onderstaande grafiek

...en de ouderenkorting gaat omhoog

De maximale ouderenkorting wordt met 175 euro verhoogd naar 2.010 euro, waardoor gepensioneerden straks netto meer te besteden hebben. Tot een inkomen van 44.771 euro krijg je de volledige korting. Daarna wordt deze geleidelijk afgebouwd. Voor inkomens vanaf 58.170 euro vervalt de korting.

De bovengenoemde inkomensgrenzen zijn iets hoger dan nu, waardoor je er tot een hoger inkomen gebruik van kunt maken.

Lees alles over de belangrijkste financiële veranderingen per 1 januari 2024: